Wat is energie ?
Het woord energie komt van het Griekse energeia, een afleiding van ergon, wat arbeid betekent. Deze betekenis wordt nog gebruikt in de fysica, waar men energie definieert als de mogelijkheid van een lichaam om arbeid te verrichten. Dit concept is zo fundamenteel dat Einstein in zijn relativiteitstheorie stelt : « Alles is energie ».

Water, lucht, energie
... maar ook wind, steenkool, zon, olie, uranium, enz. zijn allemaal mogelijke energiebronnen. Daar kan men ook nog de menselijke energiebronnen aan toevoegen, zoals voeding en slaap, om maar de meest voor de hand liggende te noemen.

Alle vormen van energie (mechanisch, elektrisch, chemisch, nucleair, ...) beantwoorden aan de volgende wet : de hoeveelheid energie van een systeem is constant. Dit betekent dat wanneer energie verdwijnt onder een bepaalde vorm, ze onder een andere vorm opnieuw verschijnt. Deze kleine omweg via de fysica toont duidelijk aan dat energie deel uitmaakt van een globaal systeem, en dat men dus rekening moet houden met de verschillende elementen van dit systeem. Aangezien het menselijk lichaam ook een energiesysteem is, is deze wet van het behoud van energie ook op ons van toepassing. Een optimale werking van ons lichaam is dus eigenlijk een kwestie van energiebeheer.

Energetische maaltijd
Eerst een korte herhaling. Voedingsmiddelen bestaan uit een aantal basisbestanddelen, nutriënten genoemd. Dit zijn koolhydraten, proteïnen, lipiden, water, vitamines, mineralen en voedingsvezels. Er bestaan niet-energetische (vezels, vitamines, minerale zouten en water) en energetische voedingsstoffen (lipiden, proteïnen, koolhydraten).

De vertering van deze laatste groep voorziet het lichaam van de energie die noodzakelijk is voor het onderhouden van onze vitale functies (4 kilocalorieën per gram proteïnen en koolhydraten, 9 kilocalorieën per gram lipiden). Aangezien elke voedingsstof zijn specifieke functie heeft, kan een dieet maar evenwichtig genoemd worden als het alle voedingsstoffen opneemt (ook al moet men dient dit nog gezegd ? het gebruik van vetten beperken).

In werkelijkheid ligt het geheim van een gezonde voeding veeleer in een gepaste geestesgesteldheid dan in het tellen van calorieën. Een tip : denk energie in plaats van calorie.
Kies kwaliteitsproducten, breng kleur en afwisseling in je voeding, denk aan vezels, volkorenproducten en kruiden, kies seizoensproducten (zij bevatten de meeste vitamines en mineralen), drink genoeg water, neem de tijd om rustig van je eten te genieten en vergeet niet dat de maaltijd altijd een moment van ontspanning moet zijn. Je zult merken hoeveel energie je uit je voeding kunt halen...

Weetjes
· Al naargelang het overwicht van bepaalde voedingsstoffen in je maaltijd, zul je je minder of meer verzadigd voelen. Een maaltijd rijk aan proteïnen biedt meer verzadiging dan een maaltijd rijk aan koolhydraten of aan lipiden, zelfs bij eenzelfde aantal calorieën.
· Alleen al ons lichaam in leven houden staat voor 70 à 75% van het totale energieverbruik van ons organisme. De fysieke activiteit van een persoon die een zittend leven leidt en niet meer dan twee uur per week aan sport doet, telt voor amper 15 à 20%.
· De energiebehoefte neemt af met de leeftijd. Men schat dat men vanaf 40 jaar het calorieaanbod met 5% moet verminderen, en met 10% per decennium na 60 jaar.
· Een sneetje brood, 175 ml ongesuikerde granen of 125 ml deegwaren of gekookte rijst staan voor 60 à 125 calorieën, ongeveer hetzelfde als een appel.
· De gerechten die onze eetlust opwekken, stimuleren de productie van b-endorfines, bekend om hun euforiserende invloed.

Alicamenten
Voeding speelt een belangrijke rol bij het al of niet voorkomen van talrijke ziekten. Iemand die gezond eet, zal een beter immuunsysteem hebben. Op dit principe stoelt het succes van de alicamenten, voedingsstoffen die heilzaam zijn voor de gezondheid. Hierna vermelden we enkele voedingsmiddelen die je doen bruisen van energie :
· Planten met tonische eigenschappen, zoals tijm, boonkruid, cassis, gentiaan, colombo, kaneel, rozenbottel.
· Water is onmisbaar om in leven te blijven. Water houdt onze lichaamsvochten in evenwicht en speelt daardoor een essentiële rol in het behoud van al onze lichaamsfuncties. Drink elke ochtend een glas water bij het opstaan, dit vergemakkelijkt de celreiniging en versterkt de vitaliteit.
· Peulvruchten. Deze complexe koolhydraten zijn rijk aan proteïnen en vezels en voorzien ons organisme van ijzer, magnesium, calcium, vitamine B en E, koper en zink.
· Ijzerhoudende voedingsmiddelen (lever, nieren, rood vlees, peulvruchten, volkorengranen, groene groenten, oesters, sardienen...). Een gebrek aan ijzer (wat vrij vaak voorkomt) vertaalt zich in een algemene vermoeidheid, een bleke teint en een verlies van eetlust. De opname van ijzer kan men verhogen door het eten van vlees, gevogelte, vis en vitamine C. Tannine (thee en koffie verhinderen de opname met 60 à 70%), calcium en vezels verminderen daarentegen de opname van ijzer. Een teveel aan ijzer kan ook gevaarlijk zijn voor het hart.
· Bij fysieke en/of geestelijke vermoeidheid : kolanoten, guarana, ginseng.

Weetjes
· De Romeinse soldaten namen tijmbaden om energie op te doen.
· Onderzoekers menen dat proteïnen de afscheiding stimuleren van twee hormonen die verantwoordelijk zijn voor onze vitaliteit : dopamine en norepinefrine. Koolhydraten daarentegen bevorderen de afscheiding van serotonine, wat een kalmerend effect heeft.
· Spirulina is een microalg-zeewier dat zonne-energie kan opslaan en die kan vrijgeven aan het menselijk organisme. Spirulina is rijk aan mineralen en vitamines en bevat een aanzienlijke hoeveelheid chlorofyl en carotine.

Vitamines, energie in overvloed
Vitamines zijn onmisbaar voor het metabolisme en de groei van een organisme, want zij bevorderen de chemische reacties. Onze voeding levert normaalgezien de portie vitamines die we dagelijks nodig hebben, op voorwaarde dat we gevarieerd eten. Toch hebben sommige mensen een tekort aan bepaalde vitamines omdat hun voeding eenzijdig of onevenwichtig samengesteld is. In de handel kan men talrijke formules kopen die onze vitaliteit weer opkrikken.
· Van de 13 geïnventariseerde vitamines zijn er 5 die een rol spelen in de strijd tegen vermoeidheid : vitamine C en vitamines van de B-groep.
· Bij fytotherapie: ongebrande koffie, Eleutheroccus, gember, ginseng, koninginnengelei, guarana, kola, brandnetel, stuifmeel, spirulina.
· Oligo-elementen : spirulina en borium.
· Vitamine C (ascorbinezuur) is noodzakelijk voor het onderhoud van al onze stofwisselingsfuncties en speelt een rol bij de celwisselingen van ons lichaam. Vitamine C is ook essentieel voor een optimale werking van ons immuunsysteem, helpt vermoeidheid en stress bestrijden en zorgt ervoor dat we sneller recupereren na kleine ziekten (zoals een verkoudheid, griep...). Een tekort aan vitamine C heeft chronische vermoeidheid tot gevolg.

Weetjes
· Zuivere vitamine C veroorzaakt geen slaapproblemen, maar vergemakkelijkt zelfs het slapen.
· Met elke sigaret die je rookt, verbruik je 25 mg vitamine C, of ongeveer 200 mg per pakje.
· Heb je een tekort aan vitamines, dan zal een gerichte vitaminekuur geen onmiddellijk effect hebben. Pas na enkele weken zul je de voordelen van de behandeling voelen.
· Vitamines kunnen ook gevaarlijk zijn. Het wordt bijvoorbeeld afgeraden om teveel vitamines die oplosbaar zijn in vet, in te nemen, zoals vitamine A, D, E en K, omdat die in de vetweefsels van het organisme opgeslagen worden en zo tot een overdosis kunnen leiden.
· Minerale zouten vertegenwoordigen 4% van het lichaamsgewicht.

Koffie en andere stimulantia
Cafeïne is de meest gebruikte psychoactieve stof ter wereld. Een gematigde dosis cafeïne geeft een goed gevoel en verhoogt je alertheid, energie en concentratie. Een hogere dosis daarentegen heeft negatieve gevolgen, zoals angst, prikkelbaarheid, nervositeit, slapeloosheid en tachycardie. Wetenschappers stellen dat cafeïne niet leidt tot verslaving in de strikte zin van het woord en niet schadelijk zou zijn voor de gezondheid.

Stimulerende chemische molecules (amfetamines, cocaïne, ...) veroorzaken een euforisch gevoel, beperken het gevoel van fysieke vermoeidheid en zorgen ervoor dat je alert blijft terwijl de algemene waarneming van de omgeving daalt. Ze veroorzaken angst, opwinding en een verstoord oordeelsvermogen, wat een paranoïde toestand tot gevolg kan hebben. Herhaald gebruik leidt tot gewenning en verslaving.

Wie slaapt, doet energie op...
Het eerste teken van slaaptekort is vermoeidheid. Dit bewijst dat we tijdens onze slaap energie opdoen ; wat door wetenschappelijk onderzoek al lang bewezen is. Slapen is geen inerte toestand van ons organisme. Integendeel, slapen is een periode van uiterst georganiseerde activiteit. Ons slaappatroon is opgebouwd uit een aantal opeenvolgende cycli van ongeveer 90 minuten. Deze cycli zelf bestaan uit fases, waarin men twee soorten slaap onderscheidt : de trage slaap (licht en diep) en de REM-slaap.

Tijdens de trage slaap recupereren we van de dagelijkse inspanningen, want de energetische cellulaire reserves herstellen zich dan. De REM-slaap speelt een rol in de reorganisatie en maturatie van de hersenen, het leerproces, het psychologisch evenwicht en het geheugen. De slaap staat ook in voor de groei, zorgt ervoor dat de spieren, de weefsels en het beendergestel op punt blijven, en regelt ons biologische slaap-waakritme. Deze functies worden verzekerd door het groeihormoon, dat afgescheiden wordt tijdens de diepe slaap. Tijdens de slaap verzorgt ons organisme eigenlijk de synthese van proteïnen en versterkt ons immuunsysteem.

Een tekort aan slaap beïnvloedt de mentale processen en veroorzaakt humeurstoornissen : een gevoel van moeheid, depressiviteit, prikkelbaarheid, slaperigheid, verminderde waakzaamheid, aandacht en concentratie, tragere activiteit, geheugenstoornissen op korte termijn, desoriëntatie, ...

Om goed te kunnen slapen houd je het best rekening met de volgende regels:
· Richt je slaapkamer gepast in : matige temperatuur (ongeveer 18°C), kwalitatief beddengoed, duisternis en rust.
· Bereid je nacht voor. Voorzie een periode van rust en ontspanning van 45 minuten vooraleer je gaat slapen. Doe geen intensieve fysieke inspanningen, vermijd stresserende activiteiten, sterke emoties en gespannen situaties.
· Slaap heeft ook met scheikunde te maken: bepaalde substanties verstoren de slaap en moet je dus vermijden voor het slapengaan, zoals cafeïne, alcohol, bepaalde geneesmiddelen en sigaretten. Eet geen zware maaltijden voor het slapengaan, maar ga ook niet slapen met een lege maag. Thee (kamille, linde...), melkproducten en een appel vergemakkelijken het inslapen.
· Beperk je tijd in bed : ga naar bed wanneer je moe wordt, maar blijf niet liggen als je de slaap niet kunt vatten. Je bed gebruik je om te slapen, maar niet om naar tv te kijken, te lezen of te eten.
· Verplicht jezelf om op een vast uur op te staan.

Weetjes
· Het bewustzijn tijdens het dromen verbruikt meer energie, zuurstof en glucose dan in wakkere toestand.
· Met een hazenslaapje van 15 minuten tijdens de dag blijf je beter alert gedurende ongeveer twee uur en werk je efficiënter en geconcentreerder.
· Kamille, ijzerkruid en linde hebben in hoge dosissen een stimulerend effect.
· Driekwart van onze dromen heeft te maken met de afgelopen dag, het overige kwart kan betrekking hebben op gebeurtenissen van de afgelopen week.

Ademen is leven
Wat is er nog natuurlijker dan ademen ? Hoewel deze activiteit een reflex is van ons organisme, is ademen toch niet zo vanzelfsprekend als het lijkt. Weet je dat de meeste mensen amper een derde van hun longcapaciteit benutten ? En dat een beter gebruik van deze vitale functie vaak leidt tot minder hoofdpijn, een betere concentratie en een betere conditie ? Een lichaam dat weinig zuurstof krijgt, is een lichaam dat lijdt. Daarom is het hoog tijd om je ademhaling te verzorgen.

Fysieke activiteit
Men kan pas energie verbruiken als men er heeft. Zoveel is duidelijk. Voor een fysieke activiteit raadt men over het algemeen een inname van 2/3 koolhydraten (die snel energie leveren) en 1/3 proteïnen aan. Vermijd moeilijk verteerbare voedingsmiddelen (frieten, charcuterie, vette voedingsmiddelen...) en drink regelmatig.

Afgezien van de positieve werking op het lichaamsgewicht verbetert fysieke activiteit ook de prestaties van het hart, de longen en de spieren. Wetenschappers menen zelfs dat regelmatige fysieke inspanning de aftakeling kan vertragen die te wijten is aan het ouder worden en het gebrek aan activiteit.

Weetjes
Fysieke activiteit vertoont anti-anxiogene en antidepressieve eigenschappen doordat endorfines goedgevoelhormonen en norepinefrine vrijgemaakt worden, die de hersenactiviteit stimuleren. Fysieke inspanningen dragen ook bij tot het psychologisch evenwicht en een betere conditie, waardoor de levenskwaliteit gevoelig toeneemt. Maak er dus een gewoonte van om dagelijks een beetje beweging te nemen en kies een activiteit die je graag doet. Je hoeft niet tot het uiterste te gaan. Een gematigde en regelmatige fysieke inspanning zal je al veel nieuwe energie opleveren.

Hydrotherapie of het water als bron van energie
Veel mensen maken intuïtief gebruik van water om een zeker gevoel van welbehagen terug te vinden. Een warm bad nemen om zich te ontspannen, een douche nemen om wakker te worden... Met deze reacties proberen we terug te keren naar de weldadige toestand als foetus in de buik van de moeder. Bovendien bezit water echte geneeskundige eigenschappen, waarop hydrotherapie gebaseerd is. Men onderscheidt drie soorten :
· Het thermalisme (of bronkuurtherapie) maakt voor therapeutische of preventieve doeleinden gebruik van minerale bronnen. Omwille van de specifieke eigenschappen van elke bron kan het bronwater (en de afgeleiden) ingezet worden bij de behandeling van specifieke aandoeningen. De thermale geneeskunde, met interne (onder de vorm van drank) en/of externe (baden, douches...) kuren, is erkend door de Academie voor Geneeskunde en de Wereldgezondheidsorganisatie.
· De thalassotherapie maakt gebruik van zeewater en zeeproducten (lucht, zand, zeewier, enz.). Net zoals mineraalwater heeft ook zeewater een heel specifieke samenstelling (een liter bevat 30 à 35 gram chloor, sodium, magnesium, kalium en andere minerale zouten), waardoor het uiterst geschikt is voor de behandeling van bepaalde ziekten of preventief aangewend kan worden. Zeelucht bevat bovendien heel veel negatieve ionen en ioden, een uitstekende energiebron dus.
· De balneotherapie werkt ook met water, maar dan geen bron-, mineraal- of zeewater.

Gemeenschappelijk aan al deze disciplines is dat ze een goede conditie en een goed gevoel nastreven. Ze worden dan ook vaak aangeboden in onder meer fitness- en schoonheidscentra. Hoewel vroeger de kuuroorden alleen toegankelijk waren voor bepaalde zieken, stellen ze vandaag hun deuren open voor iedereen die zijn lichaam wil verwennen en verzorgen. Er bestaat een rijke waaier van formules die de weldadige invloed van water beklemtonen. De duur ervan kan variëren van een halve dag tot zelfs een volledige week. Een vitaliteitskuur, een postnatale kuur, een vermagerings- of antistressbehandeling... kies er de voor jou meest geschikte uit en win opnieuw energie in.

Weetjes
- Het woord spa komt van het Latijnse Sanitas per aquas, wat gezondheid door water betekent.
- Het lichaamsgewicht is tweeënhalf keer minder zwaar in zeewater dan in zoet water.
- 75% van onze hersenen en 83% van ons bloed bestaat uit water.
- In Montreal is er een café waar men alleen maar water serveert. Een glas water kost er gemiddeld 2 $.

Energie en chronobiologie
Onderzoek wijst uit dat het organisme functioneert volgens ritmische cycli van ongeveer 24 uur. Om die te regelen, beschikken we over een interne biologische klok in de hersenen die gestuurd wordt door verschillende genen, die echter nog niet allemaal gedefinieerd zijn. Deze cycli zijn uiterst stabiel en nauwkeurig en blijven zelfs behouden bij constante duisternis. Ze beïnvloeden alle fysiologische functies : het opnemen van voedsel, het regelen van de lichaamstemperatuur, hormoonproductie, hartritme en ademhaling, bloeddruk, spiertonus... Ze kunnen beïnvloed worden door veranderingen in onze omgeving, zoals temperatuur en licht. Leer jezelf kennen en je eigen ritme respecteren door je tijdsbesteding aan te passen aan de periodes waarin je het meest actief bent of de minste energie hebt.

De kleuren van energie
Je hebt vast en zeker al gemerkt dat bepaalde kleuren echt energie vrijmaken. De invloed van kleuren op onze omgeving vormt de basis van de chromotherapie of kleurentherapie. Ze gaat uit van het principe dat de lichtgolven een bepaalde basisenergie vormen die trillingen uitzendt. Elke kleur heeft een specifieke golflengte, snelheid en ritme, en de chromotherapie wendt die eigenschappen aan om specifieke lichaamsoplossingen te vinden. De behandeling zelf is vrij eenvoudig : men richt een specifieke kleurenlichtstraal op een bepaald deel van het lichaam met als doel het stimuleren van een gebrekkige organische energiestroom of het teveel aan energie te normaliseren.
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat dit procédé zou helpen bij de behandeling van vele kleinere en minder kleine dagelijkse ongemakken op fysiek of psychisch vlak.

Dit therapeutisch principe krijgt vorm in verschillende behandelingsvormen : blootstelling aan kleurenstralen, kleurprojectie op een deel van het lichaam, elektromagnetische inductie, een kleurenbril dragen, chromotherapielampen... Maar je hoeft het niet altijd zo ver te zoeken. Er zijn immers ook veel andere dagelijkse manieren om kleur te gebruiken : in de decoratie van je woning of je manier van kleden, in voedsel (opteer bijvoorbeeld voor donkergroene en oranje groenten en oranje fruit), enzovoort. Wil je meer energie opdoen, gebruik dan de volgende prikkelende kleuren : oranje, rood, citroengeel en groen.

Bronnen
Science & Vie
www.thermes.org
www.psychologies.com
www.vivactis-media.com
www.cyberpresse.ca
www.jardinsromans.com
www.servicevie.com